بازخوانی دیدگاه موافقان و مخالفان ضرورت علّی

Authors

حسن رضایی

abstract

ضرورت علی و معلولی همواره یکی از مباحث مهم و پرچالش فلسفی میان اندیشمندان بوده است. ابن سینا سرآمد فیلسوفان مشائی معتقد است که رابطه علت تامه و معلول ضروری است. وی با اینکه ظاهراً این مسئله را بدیهی می­داند، برای آن چند استدلال ذکر می­کند. متکلمان و اصولیان و برخی از اساتید معاصر فلسفه مخالف این قاعده هستند. اینان با استناد به اینکه، از یک سو، ادلة ابن سینا و دیگر موافقان این قاعده مصادره به مطلوب هستند و، از سوی دیگر، التزام به این قاعده با اختیار در خداوند و انسان منافات دارد صحت این قاعده را منکر شده اند. با وجود ادعای این اندیشمندان، به نظر می رسد این قاعده بدیهی باشد و انکار آن مستلزم انکار اصل علیت و اعتقاد به صدفه و اتفاق. به اندکی تأمل، نه تنها پذیرش این قاعده منافاتی با اختیار ندارد بلکه انکار آن مستلزم صدفه و عدم صحت استناد فعل به فاعلش به نحو یقینی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازخوانی انتقادی ادلۀ موافقان و مخالفان قاعدۀ لطف در مباحث کلامی

یکی از قواعد مهم در کلام عدلیه، قاعدۀ لطف است که براساس آن در مسائل متعددی، حکم به وجوب لطف بر خداوند می‌شود. با تعریف لطف، شرایط و اقسام آن به‌منزله مدخل بحث و بازخوانی ادله موافقان، یعنی غالب متکلمان امامیه و معتزله، ناتمام بودن آنها روشن می‌شود. همچنین با ارزیابی ادله مخالفان، مانند بشر بن معتمر و شارح مقاصد، ضمن مناقشه در برخی، شماری دیگر تأیید خواهد شد. عقل حکم می‌کند که خداوند حکیم است و ...

full text

بررسی تغییر عقیدۀ آنتونی فلو از منظر موافقان و مخالفان

آنتونی فلو، فیلسوف تحلیلی مشهور، پس از حدود 60 سال تلاش برای انکار خدا، اعلام کرد که با تکیه بر اسناد و شواهد علمی، وجود خدا را پذیرفته است. به‌ گفتۀ او، چرخش وی در جهت عمل به این اصل اساسی رخ داده است: «پیرو دلیل باش، هرکجا که تو را راهنمایی کرد». فلو در دورۀ الحاد با تأکید بر مسائلی از قبیل شرور موجود در جهان و معناداری گزاره‌های دینی، عقیدۀ خدا‌باوران را به چالش می‌کشد و بر اساس پیش‌فرض الحا...

full text

فواید پیوستگی آیات از منظر موافقان و مخالفان

مفسران و قرآن‌پژوهان بسیاری از گذشته تاکنون ارتباط آیات را مسلم انگاشته و کوششی فراوان در برقراری ارتباط میان آیات قرآن دارند. این گروه هرچند به‌صراحت از فواید پیوستگی آیات سخن نمی‌گویند و فواید ارتباط را برنمی‌شمارند، اما پرواضح است که از طرح بحث پیوستگی و برقراری ارتباط میان آیات، فواید خاصی را دنبال می‌کنند که برخی از آن فواید عبارت‌اند از سنجش نظریات تفسیری، ادبیات آیات، انکار تحریف قرآن، ک...

full text

سنجش ادله موافقان و مخالفان تفسیر بر اساس ترتیب نزول

نویسنده در این مقاله به بررسی نظریات موافقان و مخالفان روش «تفسیر براساس ترتیب نزول» می‌پردازد در این راستا نخست به ادله نظریه موافقان اشاره کرده که عبارت است از: سیره پیامبر (ص) و امام علی (ع)، تأثیر در فهم بهتر، تاثیر در تشخیص روایات تفسیری از غیر تفسیری و کشف روش ایجاد تحول اجتماعی. آن‌گاه به نقد این ادله پرداخته است سپس به دیدگاه مخالفان اشاره کرده و ادله این نظریه را که عبارت است از: فقدان...

full text

موافقان و مخالفان مالکیت فکری

طرف داران نظام مالکیت فکری مبانی مختلفی را برای توجیه آن ارایه می کنند. در نظریه ی کار،کاری که اشخاص برای خلق اثر فکری انجام می دهند به عنوان مبنای برای مالکیت پدید آودنده بر اثر فکری مطرح می شود. در تئوری شخصیت،مالکیت فکری وسیله ای برای فراهم کردن زمینه ی شکوفایی هر چه بیش تر شخصیت انسان از طریق ابراز اراده اش مطرح می گردد. نظریه های فایده گرایی و برنامه ریزی اجتماعی نیز سودمندی مالکیت فکری را...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت

Publisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN

volume 5

issue بهار 92 - مسلسل 15 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023